Countdown.....

Het zijn de laatste uren voor vertrek en zoals te doen gebruikelijk een beetje hectisch.

Gisteren hebben we (=Stef, Elise, Robrecht) de laatste inkopen gedaan en het meeste vast ingepakt, een English proficiency test gedaan (=Robrecht) die "a little egg" was volgens hem, pre-bouwoverleg gevoerd(=Peter, Dolf) en wat ICT-consultancy gepleegd (=Peter, Jos), afscheid genomen van een klein Hoekje van Holland (=Stef, Peter, Carin, Dolf), gegeten bij Ryoshi (=all&Jos).

Vandaag: Alex (relatie uit Singapore) komt langs, de Honda moet naar Ronny gebracht worden en de Toyota naar de bengkel van Wayan (krijgt een roll bar - kewl!), we gaan kleren pakken en om 1600 uur staat Gede op de stoep om ons naar het vliegveld te brengen. Tussendoor afscheid nemen van Nyoman, die vandaag op haar normaal vrije zondag komt werken, en alles doen wat er zo op het laatste moment nog opduikt.

En: gisteren kreeg Stef een SMS-je. Op de ringtone daarvan deed Elise een kunstje, dat we op Youtube hebben gezet. Hier is de link http://www.youtube.com/watch?v=Ev0IfnEpmKw

Vanavond om 1900 uur vliegen we naar Kuala Lumpur, vandaar vannacht naar Amsterdam. Dan op naar Oud-Turnhout voor een weerzien met de familie en vrienden, Kerst en Nieuwjaar.

De volgende update komt uit België. Tot dan!

En we zijn gestart!

Jawel, we hadden het al min of meer gemeld maar nu is het dan formeel.

Vanmorgen hebben we de overeenkomst getekend waarmee we een stuk grond hebben veroverd. Hartje Sanur, Vlak bij de Bypass, maar toch een oase van rust. Op een steenworp afstand van de school van Elise, de Grand Bali Beach Golf Course, Kayu Manis en twee steenworpen van het strand.

Voor de kenners: Over de Bypass, komende vanaf het vliegveld/Kuta ga je de laatste straat voor de grote kruising waar McDonalds zit, linksaf. en dan na 100 meter de eerste rechts. na nog eens 60 meter links: die grond.

2125 m2, waarop een prachtig huis met een binnentuin gaat komen - want Dolf is al een tijdje bezig met de eerste ontwerpen en het is aan het groeien naar iets heel moois.

Waar? In een straat, die ze op voorhand al naar Stephanie en Elise hebben genoemd: Jalan Bajang Sari.

En dat is Balinees voor: de Straat van de Prachtige Meisjes.

Wij gaan iets vieren.

Zo kan het ook!

Het begint altijd met mijn keel.

Ik wist het, er is een griepje op komst. Soms zet het door, soms gaat het over. Laten we maar hopen op het laatste.

Waarschijnlijk is het alleen al het idee dat we naar Europa gaan, de gedachten aan de kou en regen.

Nu we zo ver gevorderd zijn met grond, praten we natuurlijk over weinig anders meer. Over hoe ons huis er dan ongeveer uit zou moeten zien.
Natuurlijk zijn mijn belangrijkste punten de keuken en de "kamer" exclusief voor mijn schoenen en tassen.

Over de keuken krijgen we al een boel tips.
"Ik weet niet niet of je slordig bent, maar je moet je keuken absoluut schoon houden vooral van etensresten anders krijg je onherroepelijk ratten! En als je ratten hebt heb je ook slangen!" werd al gezegd.
Diegene die mij kennen weten dat ik al jaren tegen smetvrees aanzit dus dat zal geen probleem zijn..........ahum.....wie hoor ik daar lachen??

"En misschien kun je een vijver direct tegen het woongedeelte aan maken dan heb je geen mieren!"
Met de termietenplaag van vorige week (waarover straks meer)erbij is dit toch een verschrikkelijk land??

Als je op het strand zit en je wordt tegen de avond niet door muskieten opgevroten zijn het wel de zandvlooien die het doen. Als je tenminste zo oplettend bent geweest om je stoeltje niet midden in een mierennest te zetten. En dan heb ik het niet over die lieve kleine zwarte miertjes maar die grote rode.

's Avonds op de brommer kun je nog wel eens op een motje (hier is het een mot)inrijden. Je moet het niet in je hoofd halen die in reflex uit je nek of decolleté te slaan want deze motten hebben een gif op hun vleugels waar onze huid absoluut niet tegen kan.

Het is nu regenseizoen hier. Ook wel natte moesson genoemd.
Dit betekent hier: bedenk goed waar je ergens buiten gaat eten. Het zou zomaar kunnen zijn dat de vliegen je bord al leeg hebben voordat jij het uberhaupt als jouw bord hebt kunnen herkennen.

Dit seizoen van veel regen wil ook zeggen: feest voor kikkers. Ik ben bang dat ik met mijn brommertje al enkele kikkers de kikkerhemel in heb geholpen. Het is misschien een onsmakelijk verhaal maar het is zo als een kikker platgereden wordt, al zijn ingewanden er ineens uitgedrukt worden. Wat er overblijft is een vrij platte kikker met al zijn mooie tekeningen en kleuren wat heel lang op de straat geplakt blijft liggen. Als je hier rondloopt en goed naar beneden kijkt zie je er duizenden. Een vreemd gezicht.
Gelukkig zijn er altijd nog genoeg over om na een flinke regenbui net niet in je gezicht te springen om wraak te nemen voor zijn vriendjes.

Die termietenplaag? Gelukkig hadden we op dat moment alles dicht vanwege de AC die aanstond omdat de temperatuur buiten weer eens niet te harden was.
Wij kwamen die avond net terug, al krabbend en kriebelend, van het strand.
Arjuna zei, "mam, moet je es naar buiten kijken!!". Ik zag doodsangst in zijn ogen.
Ik keek naar buiten en onder de lampen in de galerij zag het zwart van de, het leken wel flink uit de kluiten gewassen vliegen met langwerpige vleugels. De galerij aan de andere kant idem dito! Ongelooflijk, we hebben zoiets nog nooit gezien. Ze komen op die lampen af, oke. Maar die hebben we toch iedere avond aan?
Het waren er miljoenen!

Wat voor vooral Elise erg leuk was om te zien, uit alle hoeken kwamen gekko's, hagedissen, tjitjaks en tokkeh's . Waarschijnlijk hadden zij met z'n allen tegelijk een bestelling geplaatst bij de locale termietenleverancier.
Wij hebben met grote belangstelling naar dit vreetfestijn gekeken en natuurlijk foto's gemaakt.
En ik overdrijf niet, na een paar uur lag de vloer buiten bezaaid met vleugeltjes. De reptieltjes zijn n.l. zeer kritisch in wat ze eten en vleugels staan niet op lijst. Ik moet toegeven dat het een prachtig gezicht was, zolang er glas tussen zit.

Dan hebben we nog de kamikaze-torren. Het trauma van de kinderen.
Dit zijn grote grijze torren die, net als de enorme kakkerlakken hier, met geen hamer kapot te krijgen zijn. En bleven ze maar op de grond! Deze kunnen vliegen. Het liefst als we gezellig buiten zitten op de galerij komen ze met een rotsnelheid over onze hoofden heen suizen. Ze zijn ook zo stom als het achterend van een varken want ze vliegen overal met een knal tegenaan.
We dachten er al een paar naar de andere wereld geholpen te hebben maar de volgende ochtend liepen diezelfde weer vrolijk rond. Taaie donders.

Overigens, je zal een Balinees een dier ook nooit dood zien maken, doen ze gewoon niet, nog geen mier.
Wij zijn bruten wat dat betreft.

Eén keer in de week komt bij ons de pest control langs. D.w.z. 2 jongens met mondkapjes zeer effectief om hun nek bungelend, komen met een soort gigantische rookblazer langs de randen van de tuin en het huis al het ongedierte uitroeien.
Alles moet hermetisch afgesloten worden en vooral alle etenswaren opbergen. Het is puur gif wat ze verspreiden.
De volgende dag vinden we vooral die grijze torren drijvend in het water van het zwembad, en geloof het of niet, ze zijn heerlijk aan het zwemmen!

Ik wil niet weten in wat voor dierentuin we zouden zitten als ze dit niet kwamen doen.

Bali, zoals het niet in de brochures staat...

Weekend....

Donderdag hebben we Jeroen op het vliegtuig naar huis gezet. Jammer, maar aan alles komt een eind, dus ook aan zijn verblijf van 2,5 week bij ons. Op weg naar het vliegveld nog snel even filmopnames gemaakt, ik ben erg benieuwd naar het resultaat.

Vrijdag had Elise vrij van school; we waren van plan om naar Kuta Waterboom te gaan maar het regende zo hard dat we dat maar hebben laten schieten. In plaats daarvan een heeeele luie dag thuis, gevolgd door weer een openingsfeest: Elizabeth en John, eigenaren van de Treo Bar waar Hoek van Holland resideert, hebben naast het Hyatt een nieuw etablissement geopend en voor die opening waren we uitgenodigd.

Gratis eten, drinken, weerzien met een hoop bekenden.....het leven is hier zwaar.

Gisteren (zaterdag) was de verjaardag van Jos. Eerst hebben we op het terras van Batujimbar koffie en taart naar binnen gewerkt en afgesproken ’s avonds uit eten te gaan in Seminyak.

’s Middags ben ik met Dolf naar “ons” land gegaan –want het ziet er naar uit dat er nu dan toch eindelijk iets gaat lukken. Het perceel is minder groot dat we eigenlijk dachten nodig te hebben, maar al schetsend (b)leek dat onze wensen ook hier realiseerbaar zijn. Het is een stuk van ruim 2100 vierkante meter, met een paar prachtige bomen erop, in een rustig straatje nèt aan de andere kant van de Bypass; op wandelafstand van het centrum van Sanur, in het verlengde van Jalan Sindhu.

Schuin tegenover het huis waar 20 jaar geleden mijn zusje een paar weken heeft gelogeerd, nota bene – ik heb kennis gemaakt met de bewoonster, dezelfde mevrouw als toen. Haar man is iets heel hoogs in de overheid, dat kan nooit kwaad.

En ’s avonds met de auto (!) naar Seminyak. Naar......Manneken Pis, een Belgisch restaurant, gerund door een Bruggenaar. Waar men Hoegaarden Grand Cru en Leffe Blond schenkt – aan 5 Eurokes per fles, awel. Straffe prijzen, maar het is dan ook aan de andere kant van de wereld geraakt om uwen goesting naar Vlaanderen te laven, meneer. Allez, schenk nog eens in!

Maar omdat wij maar Nederbelgen zijn, kozen we voor Bintang – van het vat, heerlijk. En eten? Uiensoep, stoemp, Gentse waterzooi, het was er allemaal. Escargots, waar Elise voor zwichtte; een perfecte steak, rare, voor Robrecht.

En ik kan u verzekeren dat de stovers met frieten en Belgische mayonaise zeer de moeite waard zijn; zeker als ze gegeten worden in de juiste ambiance: een toog zoals een toog zijn moet in het blikveld, massief donkerhout en koper, krukken a volonté, tafels met eerlijke houten stoelen, gecapitonneerde banken langs de kanten met spiegels erboven om vóór het zitten gaan de kapsels nog even te controleren en te soigneren...een prachtige foto van de Grote Drie: Brel, Ferré en Brassens aan de muur, geflankeerd door oneindig veel kleinere sterren als John Lee Hooker, Ella Fitzgerald, Schreamin’ Jay Hawkins etcetera etcetera....een mens zou zich in Antwerpen, Brugge of Gent wanen ware het niet dat de droefgeestige blik van een in het vak vergroeide ober ontbrak.

In plaats daarvan een neokoloniale toets: Overwegend blanke Belgen en hun fraaie maitresses aan tafeltjes en aan de toog, op hun wenken bediend door lokaal personeel; Jef Geeraerts had hier zijn Gangreen kunnen schrijven.

Wat zegt u? Blues? Jazeker! Tot aan de klok van 9 uur op een beschaafd volume, daarna live gebracht door een band die de geluidsgrenzen doorbrak. De uitspraak van die andere Nederbelg, Raymond van ’t Groenewoud: “ik heb zalen doen vollopen, ik heb zalen doen leeglopen”, namen ze letterlijk. Wij zaten in de directe vuurlinie van de boxen van de heren; een half uur en een permanente gehoorbeschadiging later hingen we aan de toog. In gesprek met Yannic, de eigenaar en een behoorlijk dronken Waal wiens naam ik ben vergeten.

Steffie herkende de bassist van de band van optredens in La Pau en tijdens een break (o, die stilte! Heerlijk!) sprak ze hem en hoorde dat Bobby, de zanger van Tropical Transit (de La Pau set) een auto-ongeluk heeft gehad en in coma ligt. Geen optreden maandag, natuurlijk. We hopen dat hij er bovenop komt – maar het verkeer op Bali is inderdaad gevaarlijk. Met 2,2 doden per dag sterven er in het Balinese verkeer net zoveel mensen als in Nederland – alleen wonen daar 17 miljoen mensen, op Bali slechts 3,5 miljoen...

Terug naar de avond: we hebben onze pinten geleegd, Alexandra (een Amerikaanse mevrouw) op de taxi gezet, besloten niet naar Ku De Ta te gaan, waar Yoke en haar vriendinnen de volgende stop hadden ingepland maar waar wij op dit uur onze kinderen niet aan wilden blootstellen – we hebben de Toyota de opdracht gegeven ons thuis te brengen en zo geschiedde.

Dat Stef, Robrecht en ondergetekende vervolgens Jos hebben vergezeld in zijn tocht naar On On, waar nieuwe billiards klaarstonden om zijn verjaardag in stijl uit te luiden, behoeft nauwelijks vermelding.

Dat ik Jos en Robrecht beiden twee keer heb verslagen alvorens ik op vernederende wijze door een jonge meid uit Tabanan van het laken werd geveegd, evenmin. Dat Robrecht wèl van haar wist te winnen, zeker niet.

Het werd laat, kortom. Maar het was goed. En zondagmorgen zaten wij fris aan het ontbijt bij Batujimbar, om weer een nieuwe dag in te luiden – en daarmee waarschijnlijk de start van de volgende fase in onze belevenissen hier: het Bouwen Van Een Huis.

UPDATE

Afgelopen maandag waren wij voor het eerst in lange tijd niet in La Pau. Die avond blijken daar 500 (!) muzikanten een benefiet-concert voor Bobby te hebben gegeven, dat tot 02.30 heeft geduurd en waarbij een fortuin is opgehaald: 30 miljoen rupiah, om de kosten van de opname voor hem te dekken.

Het heeft niet mogen baten. Hij is gisteren (zondag) overleden. Kijk op http://www.balidiscovery.com/messages/message.asp?Id=4924 voor het bericht en zijn foto. Wij zijn er kapot van. Na zoveel maandagavonden met hem en zijn virtuoze vrienden, die puur voor hun plezier optraden, Arjuna en anderen de kans gaven om met hun mee te spelen - het voelt als het verlies van een vriend.

Who's appearing with a choir of angels now.

Rondje interviews

Een week voor vertrek naar België. We zitten nu ruim 5 maanden op Bali; de komende weken zullen we de knoop “blijven of terug?” waarschijnlijk doorhakken.

Tijd dus voor een voorlopige tussenbalans – en we hebben de vragen die we elkaar in juli stelden, nog maar eens laten passeren.



Elise
Je ben nu ruim 5 maanden op Bali.
Tijd voor het opmaken van de tussenstand!
Hoe vind je het hier nu ?
Leuk. Warm, vochtig en het is moeilijk op school. Sommige opstellen die ik moet schrijven tenminste wel, over allemaal verschillende soorten bladeren en zo.



Wat is de score op de blijfmeter vandaag (1 = vandaag naar België, 10 = nooit meer weg)?
Een 7, omdat ik het hier wel heel erg leuk vind – en ook gezellig als het regent, wat dan regent het ook meteen heel erg hard. Op school gaat het met mijn vriendjes ook veel beter.

Wat of wie mis je het meest?
Ik mis mijn vrienden wel heel erg – en de sneeuw ook.

En het minst?
Ik mag hier lekker zonder jas rondlopen!

Versta je de taal al een beetje?
Ja. Dat gaat goed.

En het spreken, hoe gaat dat?
In het Engels gaat het heel erg goed, het Indonesisch nu ook best wel.

Wat eet je hier het liefst?
Hamburgers, hotdogs – en risolles.

Wat ga je zeker doen de komende weken in België?
Als er sneeuw is, een sneeuwpop maken en als het kan: kijken hoe het op mijn oude school gaat.

Heb je daar zin in?
Best wel, omdat ik benieuwd ben naar mijn vrienden.

Hoe zou je de afgelopen 5 maanden in een paar woorden samenvatten?
Nieuw, verdrietig, zenuwachtig, heel erg warm, jee ze hebben hier hamburgers, wow wat gaat de tijd hier snel.


Robrecht
Je ben nu ruim 5 maanden op Bali.
Tijd voor het opmaken van de tussenstand!
Hoe vind je het hier nu?
Nog steeds leuk, ik begin me hier al meer thuis te voelen en heb al meer dingen ontdekt.





Wat is de score op de blijfmeter vandaag (1 = vandaag naar België, 10 = nooit meer weg)?
Een 9 . Nog steeds. De familie in Europa wil ik natuurlijk wel zien, maar verder vind ik het niet erg om hier te blijven.

Wat of wie mis je het meest?
De familie, de Stoomboot van het Smulhuisje – en, nog steeds, Holtus.

En het minst?
Niks – ik kan nergens op komen.

Versta je de taal al een beetje?
Steeds beter, ik heb op Sumatra veel dingen geleerd en door het met vrienden op stap gaan leer ik steeds weer een beetje bij.

En het spreken, hoe gaat dat?
Iets moeizamer dan begrijpen, maar het komt wel..

Wat eet je hier het liefst?
Nasi bungkus is kei-lekker, vooral als je het met je handen eet.

Wat zijn je plannen?
Voorbereiden op Australië. Het was een klap dat de eerste universiteit niet doorging, ik heb nu een agentschap dat me helpt en daarmee gaat het hoop ik iets makkelijker.

Wat vind je van de Balinese schonen?
Heel leuk, erg mooi en nu ik de taal beter begrijp: ze zijn ook best aardig.

Wat ga je zeker als we in België zijn?
Stoomboot en frieten eten - en mijn vrienden en familie weer ontmoeten!

Hoe zou je de afgelopen 5 maanden in een paar woorden samenvatten?
Perlahan perlahan (= rustig aan), blijven lachen, beter weer dan in Europa.



Steffie
Je ben nu ruim 5 maanden op Bali. Tijd voor het opmaken van de tussenstand!
Hoe vind je het hier nu?
Heel erg leuk. Omdat ik de Balinezen steeds meer begin te begrijpen worden dingen makkelijker. Het klimaat hier is heel lekker - en als ik zeg dat ik niets doe, dan doe ik ook niets.

Wat is de score op de blijfmeter vandaag (1 = vandaag naar België, 10 = nooit meer weg)?
Hmmm.... een 8. Omdat ik nooit een 10 zal geven.

Wat of wie mis je het meest?
Familie en vrienden - en een lekker wijntje.

En het minst?
Die waterige kou die je tot in je botten voelt. En de chagrijnige mensen.

Versta je de taal al een beetje?
Dat gaat nog steeds beter. Maar het zou nog beter moeten kunnen als ik meer moeite deed.

En het spreken, hoe gaat dat?
Gaat redelijk, maar het is moeilijker dan het verstaan.

Wat eet je hier het liefst?
Nasi campur. Lontong sayur vind ik ook heel lekker.

Wat ga je zeker doen de komende weken in België?
Zo veel mogelijk mensen opzoeken, aan de rechterkant rijden – en natuurlijk een lekker wijntje drinken. Chica aaien.

Hoe zou je de afgelopen 5 maanden in een paar woorden samenvatten?
Ik leef, ik heb het gevoel dat we een hechter gezin zijn geworden.


Peter
Je ben nu ruim 5 maanden op Bali. Tijd voor het opmaken van de tussenstand!
Hoe vind je het hier nu?
Heel relaxed, rustig en langzaam. Mooie natuur, aardige mensen. Ik ben al 5 maanden op vakantie.


Wat is de score op de blijfmeter vandaag (1 = vandaag naar België, 10 = nooit meer weg)?
Een 8. Erg leuk maar ik heb nog niet mijn eigen stek en ik doe nog heel weinig.

Wat of wie mis je het meest?
-weggejorist-

En het minst?
Files, koude regen, chagrijnige mensen en flitskasten.

Versta je de taal al een beetje?
Ja. Als ze niet al te snel spreken gaat het goed ook door de telefoon gaat het goed. Alleen Balinees is nog heel erg lastig.

En het spreken, hoe gaat dat?
Goed, maar in Januari ga ik wel les nemen.

Wat eet je hier het liefst?
Nasi bungkus en ikan bakar.

Wat vind je van de Balinese schonen?
Daar kijk ik nooit naar........nou oké: mooi en leuk enneh.....het opvallende is er zitten geen ordinaire types tussen. Als het ordinair is komen ze van Java.

Wat ga je zeker doen de komende weken?
Vrienden opzoeken en een beetje werken.

Hoe zou je de afgelopen 5 maanden in een paar woorden samenvatten?
Ontspannen, frustrerend, zonnig, samen, golfen is moeilijk, grond vinden ook en ont-moeten valt nog niet mee.

De vuurproef

Dinsdag. De auto opgehaald en met Jos, Alex en Jeroen naar de rijstvelden boven Tabanan gereden. Jeroen wilde graag beelden filmen van de rijstterrassen daar; ik voorspelde hem prachtige beelden van een brandende Landcruiser en een uitzinnig er omheen dansende Belanda als er wéér panne zou ontstaan.

Maar: we zijn niet alleen ver van huis geraakt (3 uur rijden) maar ook weer terug!

3 uur? Dan zijn ze toch wel heel erg ver geweest, hoor ik je denken. Nee hoor. Kilometertje of 100, hooguit. We zijn in totaal 8 uur weg geweest, waarvan 2 uur besteed aan koffie- en lunchpauze, filmen en kotsen. Waarover dadelijk meer.

Autorijden op Bali, laat ik daarmee beginnen, is een aparte ervaring. Verkeersregels zijn er wel, maar niemand houdt zich daaraan – omdat ze die regels niet kennen. Want ze hebben nooit examen gedaan voor een rijbewijs – dat rijbewijs koop je gewoon. Of niet, want zonder rijbewijs kan je ook best de weg op.

Dat betekent dat de volgende verkeersregels de realiteit het best beschrijven:
1) Rechts heeft voorrang. Links ook.
2) Inhalen is altijd toegestaan, maar vlak voor een onoverzichtelijke bocht levert het meer punten op.
3) Kijk nooit in je spiegels maar voer vastbesloten je manoeuvre (invoegen, inhalen, omkeren, etc.) uit. Als het niet had gekund, hoor je dat wel (regel 9)
4) Blijf glimlachen. Altijd. Elke seconde kan tenslotte je laatste zijn en wie wil er nou chagrijnig uitzien op de eigen crematie?
5) Doorgaand verkeer heeft geen voorrang op afslaand verkeer. Indonesië is democratisch, dus iedereen heeft evenveel voorrang.
6) Behalve ceremoniële optochten te voet. Die hebben altijd en overal voorrang; daarom tref je ze vooral tijdens het spitsuur aan.
7) Rotondes neem je via de kortste weg: linksaf is een kwart, rechtsaf dus ook.
8) Wees behulpzaam. Toeter direct en langdurig als een verkeerslicht op groen springt; de voorsten zitten misschien te slapen en zullen je dankbaar zijn.
9) Toeter als je van plan bent in te halen. Reden: regel 3.
10) Een rijstrook biedt ruimte aan twee voertuigen. Plus het dubbele aantal brommers. Gebruik die ruimte.

Goed. Dit wetende, gingen we onderweg. Jeroen en ik voor, Jos en Alex comfortabel achterin. Na een anderhalf uur koffie drinken: prachtig uitzicht over sawa’s, Jeroen filmen.

Vervolgens verder gereden tot een heel eind voorbij Pupuan, waar het uitzicht echt fan-tas-tisch is, Beetje bochtige weg er naartoe, dat wel. De pompbediende bij het benzinestation onderweg goot de tank zo vol dat het er via de ontluchting weer uitkwam; de benzinestank bleef lang hangen.

Alex en Jos hoorden we het laatste uur van de reis niet meer: stil aan het genieten van het uitzicht, waarschijnlijk.

Toen we er eindelijk waren en de achterdeur openging, kwamen er twee groene wezens naar buiten gerold met een uiterlijk vage gelijkenis met onze vrienden. Ze waren wagenziek, waarbij Jos er wel het ergst aan toe was. De combinatie stugge vering / harde bankjes dwars op de rijrichting / bochten / straffe koffie / benzinelucht bleek te veel.


Maar goed: gefilmd, frisse lucht en Jos voorin scheelde een beetje. Terug naar Pupuan, lunch: nasi campur in een redelijk schone warung, dat hielp ook behoorlijk tegen de misselijkheid.




De terugreis werd onderbroken door verschillende stops bij plaatsen waar Jeroen wilde filmen. Mooie plekken, zoals een huistempel met uitzicht over het dal met terras-sawahs. De auto deed het voorbeeldig, startte overal direct - ik kreeg er lol in! Ook het verkeer, met als hoogtepunt de heksenketel van Tabanan (waar ik voluit moest om een Safari-autobus bij te houden – dezelfde waarmee Robrecht binnen 24 uur in Jakarta stond, ongelofelijk hoe die chauffeur kon rijden) leidde niet meer tot paniek.

’s Avonds kei-kapot, dat wel. Biertje bij Hoek van Holland, de foto’s van Alex (een paar staan hierbij) copiëren, soto ayam eten en naar bed.
De volgende dag startte de auto niet meer. Accu leeg. Want........de dynamo laadt onvoldoende bij. Na een intensief telefonisch overleg met Paul is de boodschap over: deze dynamo gaat er uit en er komt een zwaardere in. Heeft Paul beloofd.

Bali.....

Het zijn rare tijden

Over 2 weken zitten we weer in België. Onze Nyoman maakt zich nu al druk over ons afscheid voor 3 weken straks.

Arie is zich aan het voorbereiden op die schone onderbroek die hij aan moet voor het medisch onderzoek die hij moet ondergaan voor een universiteit en een engelse test. Dit heeft hij allemaal nog kunnen regelen vóór ons vertrek.
Tussendoor gaat hij nog altijd nu en dan op stap met z'n Balinese maatjes.
Op dit moment is hij op de scooter nieuwe snaren halen voor een van z'n gitaren.

We willen allemaal nog naar de kapper, Peter slaat deze keer over.

De lijst met dingen die we mee willen nemen wordt steeds langer, zo ook de lijst met dingen die we mee willen nemen vanuit België hier naar toe.

Elise zit in de laatste dagen school voor de grote vakantie met toetsen en assignments maar ook naschoolse activiteiten. A.s. vrijdag heeft ze vrij en wie weet gaan we dan naar Kuta Waterboom, een enorm zwemparadijs waar ik zelf ook graag naar toe wil.

Peter is nu een dagje weg met Upe, Jos en Alex.
4 Mannen in onze stoere auto die we voor de verandering vanmorgen weer eens opgehaald hebben van de garage na een reparatie. Er lopen hier al verschillende weddenschappen over hoe lang het nog duurt voor we 'm wegdoen.

Vorige week heeft Peter thuis een erg boos telefoontje gepleegd met de garagehouder en was even bang dat hij z'n gezicht verloren had bij Nyoman en misschien bij de garagehouder ook. Je moet hier immers altijd blijven glimlachen wat er ook gebeurt. Ik denk dat het uit eindelijk wel meevalt.

Nyoman heeft alleen gezegd dat hij inderdaad beter altijd moet blijven lachen en niet boos moet worden.

Maar ook dat het beter is dat we deze auto weg moeten doen en een nieuwe moeten kopen.

Ik zei tegen haar dat de auto gewoon een ceremonie nodig had van haar maar daar lag het niet aan volgens haar omdat het een oude auto is.

Maar goed, ik ben benieuwd hoe ze terug komen vanavond.
Het was wel een leuk gezicht die kerels in de auto.

En ik, ik zit in de keuken op een krukje te schrijven met m'n laptop op schoot.
Er staat kip op het vuur te trekken voor een uitgebreid kippensoepje voor vanavond. Simpel maar lekker, hetzij met rijst, hetzij met bami, hetzij met so-oen.
De kip en de groenten voor deze soep heb ik vanmorgen, vóór het sporten, op de pasar gekocht. Deze pasar is iedere dag maar tot hooguit 09.30 open en de beste tijd om te gaan is tussen 07.00 en 08.00 uur. Vooral als je kip of vis wilt kopen want die is dan nog lekker vers aangezien alles niet gekoeld is.

De kip hebben ze voor mijn neus de kop afgehakt en klein gemaakt. Verser kun je niet hebben. Ik ben zo goed als de enige buitenlander daar, voorzover ik kan beoordelen, omdat de meesten hun pembantu laten gaan.

De dames en heren van de pasar vinden het altijd erg leuk om mij weer te zien en ik vindt het daar ook erg leuk.
Als je door de smerigheid, stank, glibberigheid op de grond van alle rochels, en vliegen heen kan kijken is het echt een aanrader. Met name de thuis bereide snacks zoals, pisang/nanka goreng, ondé ondé, kue lapis in allerlei soorten, saté van tonijn (sangat pedas!), ter plekke gesneden tahu van een stuk van wel een meter lang enz.enz.

Goed, ik krijg net een smsje van Arie dat hij nog even een ijsje eet en dan naar huis komt om appeltaart te maken. Hij wilde dat graag doen vanmiddag en ik heb maar meteen gevraagd of het er ook 2 mochten zijn omdat ik Alex en Jos ook een stuk mee wilde geven en ook omdat appeltaart hier nooit lang overleeft.

Afgelopen zaterdag de opening van Six Points hier in Sanur.
Naar mijn mening een absolute aanwinst. Mooi ingericht met o.a. biljart en lounge gedeelte en niet te vergeten bitterballen op de kaart.
Jos en ik hebben al aan Joost en Frans laten weten dat wij met z'n 2en een keer een avond willen gaan verzorgen daar. Jos DJ en ik achter de bar.

Wij zijn n.l. van mening dat het in veel café's schort aan gangmakers in het personeel. Balinezen zijn erg lief maar zeer malu (verlegen, terughoudend), vooral naar buitenlanders toe. Nobrol nobrol kunnen ze prima, maar alleen onder elkaar.

En Jos en ik zijn er uiteraard heilig van overtuigd dat wij een spetterende avond kunnen verzorgen met goede muziek en een gekke meid met hapjes achter de bar. Zonder natuurlijk het vaste personeel voor het hoofd te stoten.
Als dit een flop wordt is het allemaal gelogen uiteraard.

Een paar dagen, gevuld met van alles

Zondagmorgen. Gisteravond hebben Leo en Jos bij ons gebarbecued, sateh babi en satek udang. En courgettes met cous cous. En een paar biertjes, waarna de verhalen steeds sterker en hilarischer werden. Leo heeft m.i. zijn roeping gemist, hij had stand up comedian moeten worden.

Sterke verhalen na "maar" een paar biertjes? Ja, want voordat we gingen eten zijn we naar de opening van Six Point Café geweest, het grand café van Joost en Frans. Mooie tent, heel veel Nederlanders en daar waren er een groot aantal bij die we nog niet kenden. En ook bier en bitterballen. Vandaar.

Zoals in de laatste update van de vorige bijdrage vermeld staat onze auto weer / nog in de bengkel. Upe heeft een motortje gehuurd, zodat we nu gezamenlijk op twee wielen rondscheuren – wel zo makkelijk in Sanur trouwens.

Zo kom je bijvoorbeeld ook snel bij de (k)leermaker, waar Upe een perfecte copie van zijn leren jasje heeft laten maken; waar we ter plekke ook een mooie slangenleren hoes voor iPhones hebben laten ontwerpen (de iPython). En bij de warung, waar je heerlijke nasi bungkus (rijst met van alles erbij in een bruin papiertje, kost vrijwel niets) kunt scoren.

Vrijdag, dat vergat ik haast, hebben Upe en ik zowaar hard gewerkt: de locatie gefilmd die we willen gebruiken voor trainingssessies, gesproken met de eigenaar en de managers – ze snappen precies wat we willen en zijn daar ook erg enthousiast over.

Daarna zijn we met z’n allen (behalve Robrecht, die afspraken had rondom zijn regelarij van studies in Australië) naar de School Fair van de BIS geweest, Elise’s school.

Daar was van alles te zien – en te koop ook. Boeken, tassen, sieraden, kleding, je kon je haar laten kleuren (heb ik natuurlijk direct gebruik van gemaakt), er waren traditionele dansen door de banjar....van alles.

Met betrekking tot het laatste: de gamelan, het orkest dat de dansers en danseressen begeleidt, bestaat natuurlijk ook uit leden van die banjar. In traditionele klederdracht. Op één na: hij was nog aan het werk als security medewerker van de school en zat er in uniform tussen. Mooi: een van de kerels waar ik altijd mee loop te geinen, nu bloedserieus in zijn “echte” , want privé, leven.

In ieder geval: we hebben er een paar mooie boeken gescoord (duiken, vogels) en een fantastische, volledig over de top zijnde tas voor Steffie.

Vervolgens naar het strand: bij de zonsondergang een drankje, heerlijk vis gegeten........en een beetje op tijd naar bed want de kinderen moesten zaterdag optreden als zwarte Pieten. Dat ging overigens goed, al waren de kinderen naar hun smaak wel erg braaf.

En nu? Elise gaat haar huiswerk maken, Arjuna gaat met een stel Balinese vriend(inn)en zwemmen, wij gaan koffie drinken op een terrasje. En daarna he-le-maal niets doen. Denk ik.

Papiermaché, Parrotman en Paardenkrachten

Dinsdag is besteed aan....aan wat eigenlijk? O ja: lamballen en een bezoekje aan de Carrefour. Zodat Upe het èchte Bali ook eens kan zien. En Elise is begonnen met haar project voor school: maak een menselijke schedel, een onderkaak en een bekken van papiermaché.

Op een eiland waar nog nooit ook maar één muur is behangen liggen de rekken niet vol met behangersplak; wij onze hersenen pijnigen dus: hoe maak je nu papiermaché?

Simpel. Ieder jaar maken Balinezen met Ogo ogo enorme poppen van dat materiaal dus we vroegen gewoon Nyoman. Water met maïzena. Klaar.

Verder: er heerst hondsdolheid op Bali. De gouverneur heeft verordonneerd dat alle loslopende honden moeten worden doodgeschoten en daar is men nu druk mee bezig. Dinsdag vloog er bij ons een vleermuis de keuken in en bleef daar liggen; ik heb het beestje naar buiten gebracht en in de struiken gezet – achteraf bedacht ik me dat deze vleermuis ook wel eens hondsdol geweest zou kunnen zijn.

We zijn wel erg blij dat Chica er nu nog niet is; hondenbezitters hier moeten hun dieren binnen houden en alle honden, katten en apen die Bali worden binnengebracht worden direct gedood.

Elise heeft haar conclusies getrokken uit het bovenstaande: als vleermuizen hondsdol kunnen worden, is dat ook het einde van Batman. Met gepaste trots tonen wij hier dan ook de Balinese vervanger van deze superheld: PARROTMAN!!!



Woensdag stond in het teken van grond *zucht* en auto *dubbele zucht*.

Concreet: we zijn een stap verder qua grond – zover als nu hebben we het de vorige keren eigenlijk nog niet kunnen schoppen voordat er een kink in de kabel kwam. Desalniettemin gaan we pas hier vertellen hoe en wat wanneer er is getekend. Wèl worden de concept-contracten nu gemaakt.

En de auto hield er spontaan mee op; voor de derde keer nu kreeg ik ‘m niet meer aan de praat. Eergisteren hier in de straat, zodat we alles blokkeerden - de buren hebben hem naar de parkeerplaats geduwd (best een lekker koloniaal gevoel, een auto op Balinezen-kracht. En zo stil en zuinig ook!). Een paar dagen daarvoor overkwam het Steffie, toen ze de kinderen wegbracht. En gisteren mij bijna toen ik op de Bypass voor twee aanstormende vrachtwagens wilde oversteken; na het tanken 5 minuten later wilde hij echt helemaal niet meer. De pompbedienden hebben hem weggeduwd (best verslavend, dat koloniale etc.).

Na een uurtje deed-ie het weer dus ik naar de bengkel van Paul. En daar, midden op de bypass, stopte hij weer – gelukkig, want tot nu toe liep de motor iedere keer goed als ik bij Paul stond. Nu konden ze het zelf zien!

Kort en goed: bougies, ontstekingsmoment: alles stond verkeerd, ze hebben het gerepareerd en nu is het goed, nee: beter dan ooit. De auto start meteen, loopt als een hele grote naaimachine dus Steffie ging er boodschappen mee doen.

En belde mij vanaf de supermarkt op: hij start niet.

Ik er weer heen. Bengkel bellen. Wayan (de monteur) komen. Kijken. De splinternieuwe accu blijkt rot. Garantie. Vandaag omruilen. Voorlopig even een leen-accu en rijden.

Vanmorgen: Elise naar school brengen. Het regent, dus willen we met de auto. Maar die START NIET. Accu leeg? *zucht* Dan maar met de brommer.

Bij terugkomst nog één keer proberen. Hoonlachend springt de auto direct aan. Lopen als een tierelier.

Wij denken dat hij zijn ceremoniële inzegening nog moet hebben en dat dit zijn manier is om dat aan ons duidelijk te maken.

* * * UPDATE * * *

We (Upe en ik) zijn naar de garage geweest om Wayan te halen - we zouden samen naar de accu-leverancier gaan om één en ander om te ruilen.

Daar hoorden we iets raars aan de auto - de nieuwe pulley van de nieuwe dynamo bleek gebroken. Een andere was niet voorradig, dus is er eentje gemaakt in de werkplaats ernaast. Met anderhalf uur vertraging konden we weg.

Bij de acculeverancier zag men dat de nieuwe accu inderdaad niet oké was - gevuld met verkeerde vloeistof (??????). Reparatie, en meteen de laadstroom even checken. Wat bleek: spanningsval bij het aanzetten van de AC - dus de dynamo is óók niet goed.

Onderweg naar de benkel van Paul viel de auto stil en wilde niet meer starten. Op de drukste straat in de ongeving natuurlijk: de hoofdweg van Renon naar Sanur. De AC had de nieuwe accu leeggetrokken, want de nieuwe dynamo laadde onvoldoende bij. Upe en ik hebben de auto aangeduwd. Zonder AC verder. Wayan heeft ons afgezet en de auto meegenomen.

Na twee uur was-ie klaar. Hij loopt nu (een dag later) inderdaad nog steeds en goed ook, zelfs met AC. Alleen blijkt niet de dynamo vervangen te zijn, maar zit er een nieuwe spanningsregelaar in. Dat was niet de afspraak. Dus als hij nu weer kapot gaat, start ik persoonlijk een nieuwe Politionele Actie waar Van Heutz voor zou terugdeinzen.

Vier dagen besteed aan een simpele reparatie: accu, dynamo en spanningsregelaar vervangen. En het einde is misschien nog niet in zicht. Wie zei daar dat ik geen geduld heb?

* * * EN NOG EEN UPDATE * * *

Vrijdag met de auto naar Sabah geweest, samen met Upe. Prima! Hoera! het is geregeld!

Vanmorgen (zaterdag) de twee Hulp-pieten (want zwarte Pieten mogen hier, in tegenstelling tot in Nederland, wel gewoon over straat) naar Denpasar gebracht en ja hoor: de accu was leeg en zo startte de auto niet meer voor de terugweg. Een lokale accuboer startte de auto met een andere accu en kabels en meldde dat de dynamo niet goed was - die moest worden vervangen.

Goh......echt waar?

Ik heb diep adem gehaald en hem verteld ik dat weet, dat deze dynamo nieuw is en de leverancier hem moet omruilen.

Zonder AC terug naar de bengkel van Paul. Daar, helaas niet zo fijnzinnig als ze van mij gewend zijn, gezegd dat het nu afgelopen moet zijn met het geklooi. Paul ge-SMSt en hem hetzelfde daarna nog eens in zijn oor gefluisterd. Al duurt het een maand om een dynamo te vervangen zoals het hoort: ik wil deze auto pas weer terugzien als hij ècht gerepareerd is. Niet meer gewoon de accu opladen en hem met een defecte dynamo teruggeven, zoals de afgelopen vier keer.

Paul heeft het nu begrepen. Misschien. Want bij de melding "hij is klaar" heb ik nog een verrassing voor deze artiesten: ik kom met een specialist en in de werkplaats van Paul gaan we de dynamo controleren. Niet goed is: opnieuw. Net zolang tot de dynamo 13,4 Volt levert met de lampen, de radio, de ruitenwissers en de AC gelijktijdig aan.

En nu ga ik bier drinken. Er wordt een nieuwe tent geopend, wij zijn uitgenodigd - en vanavond komen Jos en Leo sateh bij ons eten.

Terug naar Tenganan

Maandag. Inderdaad terug naar Tenganan met Upe, Jos, Arjuna, Winda en Gede. Vandaag gaat Upe zijn filmmateriaal schieten.

Bij aankomst blijkt dat er al heel wat is voorbereid. We worden ontvangen in het kantoor van de kepala desa en voorgesteld aan de expert op het gebied van geringsing; een oudere man met het hilarische opschrift “bad spellers of the world: UNTIE!” op zijn trui.

Het programma van de dag: beelden van het voorbereiden van het weven, dan een interview met deze man, beelden van het weven zelf, interview met de kepala desa, nog wat shots van het dorp en inpakken.

Voor zij die niet weten wat geringsing en double ikat is: geringsing (letterlijk: “geen onheil/plaag”) is doek, alleen geweven in Tenganan. Het beschermt de drager tegen natuurlijk en bovennatuurlijk onheil. Geringsing heeft de kleuren rood, bruin en blauw; de laatste kleur wordt bereikt door indigo toe te voegen (dat gebeurt op het eilandje Lembongan), de andere kleuren worden gewonnen uit kemirie-noten.

Het kleuren van de draden duurt minimaal 3 maanden tot een half jaar – en dat is dan per kleur. Die tijd is nodig op goed te drogen; als daarna de kleur toch onvoldoende is, begint men gewoon weer opnieuw.

Dat kleuren is een precies werkje: het patroon van het uiteindelijke geringsing-doek wordt HIER bepaald!

Met andere woorden: zowel de draden van de schering (de draden die vanaf de wever gezien verticaal liggen op het weefgetouw) als van de inslag (de dwarsliggende, horizontale draden) bevatten nu al de kleuren die straks, als het weefsel klaar is, het patroon zullen vormen.

De wever (meestal: weefster) zet dus eigenlijk de puzzel in elkaar van het patroon dat al tijdens het verven van de draden is vastgelegd. Deze methode heet double ikat en wordt in drie dorpjes ter wereld toegepast: één in India, één in Japan en hier in Tenganan. De eerste twee dorpjes gebruiken zijde, het gebruik van katoen is uniek Tenganan.

Het zal duidelijk zijn dat het weven een precies werk is; geringsing is dan ook erg waardevol, temeer omdat de kleuren nog mooier worden naarmate het ouder wordt. We hebben (zie foto) doeken van honderden jaren oud, tot zo’n 500 jaar, mogen zien en ze zijn echt prachtig.

Daarnaast is het ook leuk om de “achterkant” van zo’n toeristisch dorp te zien: te zitten op plekken waar je normaal niet komt, te praten met de wereldlijke en de geestelijke leiders van de gemeenschap – we hebben de uitnodigingen om terug te komen voor verschillende speciale ceremonies al weer te pakken.

Enig nadeel: we hebben de hele dag niets gegeten of gedronken, geen tijd voor. Dat hebben we dus ’s avonds ingehaald, waarbij Arjuna uitgenodigd werd als gastdrummer door de band – een jam-sessie met de beste muzikanten van Bali, niet gering(sing)!


PS Er komen hier nog fotoos bij!

Zie ginds komt de zeilboot - de aankomst van Sint Nicolaas

Jazeker! Ondanks de drukke bezigheden van de goedheiligman in de Lage Landen heeft hij toch nog tijd gevonden om de Nederlandse kindertjes op Bali te bezoeken.

De reserve pakjesboot (Zijne Sints Zeilboot “Bonnebonnebonnetjeverlorenjadanwordternietgeruild”) heeft op weg hierheen de Somalische piraten in de straat van Hormuz met een list verslagen. Het pepernoten-kanon was voor de gelegenheid geladen met noten van èchte peper; het eerste salvo is volgens plan direct bij de piraten in het verkeerde keelgat geschoten.

Een tweede salvo was dan ook niet nodig; brullend om bier hebben de schurken het haaienpad (dat is een hazenpad op zee) gekozen. Gelukkig maar!

Vanmiddag zijn Stephanie, Jeroen/Upe en ik daarom in Benoa Harbour naar de aankomst gaan kijken. De kinderen konden helaas niet mee; zij hadden een afspraak vanaf één uur tot vijf, en de Sint komt om drie uur. Jammer.

Boze tongen beweren dat Arjuna als hulppiet zou optreden en Elise als leerling-Piet (Arie: “Elise, dan moet je onhandig zijn en slecht luisteren en alles verkeerd doen. Wees dus gewoon jezelf.”). Maar dat is natuurlijk vuige laster.

Desalniettemin: om 3 uur stonden wij in een bloedhete Marina tussen vele tientallen andere Nederlanders te kijken naar de Sint, die met 4 Pieten kwam aanvaren om het kroost eens ferm te tuchtigen – en de enkele schaarse braverik te belonen met cadeaus.

Helaas! De Sint bleek, door zijn voortschrijdende leeftijd waarschijnlijk, veel milder dan opvoedkundig gewenst. De lokale belhamels werden geprezen voor hun goed gedrag, de door hen gepleegde moorden werden afgedaan als “ongelukjes”, het stuitende stelen uit moeders portemonnee mocht ook op geen vermaning rekenen, zelfs het aan de haren trekken van kleine zusjes (waar ook een Piet zich aan bezondigde!) werd onder de noemer “Kleine Criminaliteit” niet verder vervolgd.

Er was kortom geen zak te zien. Ouders, die een jaar lang hebben moeten lijden onder de terreur van hun nageslacht, heb ik huilend van teleurstelling hun toevlucht zien nemen in drank en bitterballen. Geen verheffend gezicht.

De fotoos spreken verder wel voor zichzelf.

Op naar Tenganan!

Vrijdag – Upe, Jos, en ik zijn naar Tenganan gegaan met Winda en Gede.

De reden: Upe wil graag een film maken over geringsing, een speciale soort batik die via de zogenaamde “double ikat’ methode wordt gemaakt, waarbij zowel zowel de schering als de inslag voor het weven met de ikat=bindtechniek worden geverfd.

Dit is een moeilijk en tijdrovend proces; buiten Tenganan wordt het verder alleen op enkele plaatsen in Japan en India toegepast. In Indonesië verder dus nergens en het zal duidelijk zijn dat deze stof enorm duur is. Hoe ouder, des te mooier het trouwens wordt!

Kortom: een film moet er komen en Jos had met de kepala desa (de burgemeester) een afspraak gemaakt. Winda mee voor de vertaling als we er niet zouden uitkomen, Gede als chauffeur en yours truly als reserve voor het geval het mocht gaan regenen en er iemand een paraplu vast moest houden.

Tijdens de afspraak, bedoeld om toestemming te krijgen en vervolgens een datum te prikken voor de opnames, bleek dat we net binnen de november upacara waren geland: de vorige en komende dagen waren en zijn gevuld met allerlei ceremonies, maar op maandag zouden we kunnen interviewen en filmen. En vandaag gewoon blijven, want er zou een grote ceremonie zijn en die mochten we ook opnemen. In beeld en geluid, want het gamelan orkest zou helemaal los gaan en daar zijn mooie opnames van te maken. Alleen niet van het openingsnummer, want dat dient om de goden op te roepen en dat stuk is heilig en mag niet worden opgenomen.

Zo gezegd, zo gedaan – en we waren dus erg laat thuis.

Kortom: het ging allemaal een stuk beter dan verwacht – weliswaar nog geen opnames van de fabricage van geringsing, maar wel van degenen die het dragen tijdens ceremonies. En tijdens het gesprek kregen we nog heel wat informatie, zoals over de omgang met de stoffelijke resten van overledenen.

Want zoals in februari (Het leven van een Balinees deel 3) al aangegeven, cremeert heel Bali hun doden.

Heel Bali? Nee, in de bergen biedt een dorpje hardnekkig weerstand. Niet tegen de Romeinen deze keer, maar tegen de vorm van Hindoeïsme die door de Majapahit-dynastie vanaf Java is meegenomen. En dat dorpje heet Tenganan.

Nou ja, één dorpje: eigelijk zijn er drie dorpen die nog bewoond worden door die oorspronkelijke Balinezen (Bali Aga): Tenganan, Trunyan bij het Kintamani-meer in de bergen en Sembiran, bij Singaraja in het Noorden.

Waar het overgrote deel van de Balinezen de Shiva-sekte van het Hindoeïsme aanhangt en het vuur als belangrijkste element (vandaar het verbranden), is Tenganan van de Indra-sekte en begraaft haar doden – want zij hebben aarde als belangrijkste element. In Trunyan is men trouwens van de Bayu-sekte – Bayu is de god van de wind en dus worden de doden daar onder een grote banyan-boom gezet en waaien hun overblijfselen weg, d.w.z. vergaan ze in de open lucht. De botten worden daarna gedumpt. Stinken, zegt u? Nee. Onder deze boom gaat dat reukloos......

Afijn: die Bali Aga van Tenganan begraven niet alleen hun doden, Bali Aga kennen ook geen kaste-systeem. Want ze hebben een hekel aan mensen die hen vertellen wat ze moeten doen. Kortom: een leuke opgave voor een filmmaker, tenzij hij kiest voor ‘go with the flow’ tijdens opnames. Wat Upe wil doen.

Upacara

Gisteren, een upacara op het strand van Sanur. Deze, ter ere van Melasti, komt maar één keer per jaar voor en het was een grote - 20 banjars deden mee. De meeste andere doen het een paar dagen voor nieuwjaar (Nyepi).

Melasti heeft als doel, tezamen met de goden onzuiverheden, verdriet en dergelijke in zee weg te laten drijven en gezegend te worden met tirtha amertha, helig water uit de zee.

Upacara (vervolg)

Weer een afscheid...

Woensdag – vanmiddag gaan tante Nelly en Yoke terug naar Nederland.

Maandag hebben de dames doorgebracht met shoppen in Denpasar en Kuta; ’s avonds gingen de voetjes van de vloer in LaPau (met excuses voor de slechte kwaliteit van de fotoos).









Dinsdag is het shoppen doorgegaan in Kuta, maar wel in een andere shopping mall.Gisteravond zowaar niets op het programma, omdat de koffers moesten worden gepakt (=gepropt).

Op dit moment worden de voorbereidingen gedaan voor de laatste inkopen, naar ik begrijp mogen de winkeltjes in Denpasar zich verheugen in een bliksembezoek van nog een paar uur voordat het duo naar het vliegveld vertrekt.

Daar willen ze wel op tijd zijn, wan dan hebben ze nog een paar uur om de winkels van het vliegveld grondig te verkennen.

We gaan ze missen. De lokale middenstand ook.

Gisteren is Jeroen aka Joep aka Upe aangekomen. We gaan aan het werk, een vol programma (nou ja...) met natuurlijk ook weer leuke dingen. In ieder geval hebben we hem tot 2300 uur wakker gehouden – de beste remedie tegen jet lag.

En ik heb ontdekt dat de Toyota na een lang verblijf in Indonesië lokale trekjes begint te vertonen. Hij doet liever niet teveel tegelijk, zoals èn verlichting aan èn airco èn de motor draaiend. Dus of het licht moet uit, of de motor, of de airco. En de radio en de ruitenwissers hebben hetzelfde.

Het aardige is, dat als de motor stopt omdat de airco aanstaat (meestal net voor een bocht) ook de stuur- en rembekrachtiging wegvallen. Leuk! Ik heb al weer heel wat aanstormende muren gezien, maar tot nu toe is nog alles heel. Toch denk ik, dat we het maar moesten laten repareren.

poco poco

spreek je uit als potsjo potsjo en het klinkt ook als "potje potje".

Het is, naar ik inmiddels denk te begrijpen, de nederlands-indische variant van line dancing. En tante Nelly is er gek op.

Gisteravond was er poco poco in restaurant Jepun - we laten de fotoos voor zichzelf spreken. 87, en niet van de dansvloer te krijgen.....prachtig.

Zaterdagmiddag.

Ik ben net terug van Mango Beach Café, waar we met z’n zessen hebben geluncht. Tante Nelly, Yoke en Stef zijn vanmorgen naar het strand gegaan voor pedicure / manicure werkzaamheden, massages en shoppen. Met dat laatste zijn ze nu nog bezig, dan gaat het in één ruk door naar Hoek van Holland. En dan naar Jepun, een restaurant hier, waar op zaterdag poce poce (de Indo-variant van line dancing, naar ik begrijp) op live muziek muziek gedaan wordt. En tante Nelly doet natuurlijk mee!

Gisteren zijn beide dames met Gede op stap geweest: Goa Lawa, Amlapura, Tirtagangga, Klunkung – ’s morgens om 9 uur weg, ’s avonds thuis en op naar het volgende restaurant.

Morgen gaan ze naar Denpasar, want voor die dag is de agenda ook helemaal vol gepland. Hoe ze hadden gedacht ook nog “even” twee dagen naar Lombok te gaan, is mij een raadsel – dat wordt straks echt uitrusten van de vakantie voor ze, als het zo doorgaat.

Eergisteren had Yoke trouwens het geweldige idee om een durian te kopen. Uiteraard weigerde de taxichauffeur in eerste instantie om hun bagage te accepteren; de durian was goed verstopt maar hij vond ‘m toch. Zou het de stank geweest zijn?

In in ieder geval: uiteindelijk heeft hij de AC uit gezet en de ramen open en zo zijn ze toch met het ding thuis gekomen. Waar we na het avondeten buiten zijn gaan zitten (want een durian komt ons huis niet in) en er daar van hebben gegeten.

Achteraf had ik daar spijt van – want een durian gaat gisten in je maag, dus ga je boeren en dan eet je hem wéér. Op zich nog niet zo erg, maar je stinkt dan dus ook vreselijk uit je mond. Aangezien ik met Arjuna en Jos wilde gaan biljarten....juist.

Arjuna, die trouwens de pool-koning van het biljart veegde (“ik sta te trillen op mijn benen” zei hij na afloop eerlijk) door in één keer vijf ballen weg te spelen en de zwarte daarna ook. En vervolgens met twee dames (schoonheden allebei, echt) naar Kuta vertrok. Op hun uitnodiging. Jos en ik mochten niet mee. Het zal de durian geweest zijn.

Zojuist zijn tante Nelly en Yoke aangekomen.

Bepakt en bezakt, na eerst een paar weken Java zijn ze nu even hier – “even”, omdat er direct woeste plannen werden gesmeed om ook nog “even” Lombok aan te doen.

Wel met een overnachting, want in één dag op en neer was wellicht een beetje veel van het goede. Tante Nelly is tenslotte ook geen 85 meer.

De beide globetrotters staan hiernaast op de foto, met Arjuna.



Gisteravond zijn we (Arie, Stef, ikke) met Barbara, Bert en Anneke naar James Bond geweest – en deze keer lukte het wel, omdat Barbara al ’s middags kaartjes had gekocht.

Ons was aangeraden om vooral goed aangekleed te gaan, omdat de airconditioning in (overigens heel mooie) Indonesische bioscopen polaire temperaturen bereikt. Er zijn gevallen bekend dat het daarbinnen is gaan sneeuwen tijdens een voorstelling.

Deze keer niet – want de airco was defect. Ik laat de rest aan jullie verbeelding over, maar de Indonesier naast me had op een gegeven moment nog maar zo weinig aan dat hij zwaar in overtreding was op de nieuwe anti-porno wet. (Okee, daar is niet heel veel voor nodig, maar toch).

Verder vielen me een paar dingen op aan het bisocoopgedrag van Indonesiers:

- Als je altijd te laat komt (en dat doet hier iedereen), dan doe je dat ook in de bioscoop. Als de voorstelling begint, ga je eerst nog even een sigaretje buiten roken, beetje praten met je matties, je auto wassen of op familiebezoek. Tijdens de voorstelling kom je dan, bij voorkeur op een spannend moment, binnen om aan de andere kant van de rij te gaan zitten dan die waar je begint. Dan kan iedereen voor je opstaan en als je staat zie je het beter, dus eigenlijk bewijs je daar iedereen een dienst mee.

- Omdat je nooit goed hebt opgelet in de Engelse les, zegt die melding op het witte doek aan het begin van de film: “telefoons uit en niet praten tijdens de film” die in het Engels is opgesteld, je geen fluit. Trouwens, je kon die melding niet zien omdat je zat te SMS-en. Dat blijf je uiteraard verder ook tijdens de film doen, zodat je nog een paar keer terug moet om hem helemaal te zien. Die SMS-jes wissel je uit met die leuke meid twee rijen voor je, die zij dan weer aan haar vriendinnen kan laten lezen. Lachen! Vanzelfsprekend krijg jij weer SMS-jes terug (leuke ringtone!) die je aan je vrienden kunt laten lezen. Niet aan die chagrijnige buleh naast je, die niks anders doet dan naar die stomme film staren.

- Op de momenten dat je iets van de film meekrijgt, geef je daar natuurlijk commentaar op. Omdat het geluid zo hard staat, kun je dat uiteraard niet zachtjes. Geeft niks.

- Film is familievermaak. Kleintjes die nog niks begrijpen van de Teletubbies, kun je daarom met een gerust hart meenemen naar James Bond. De dialogen zijn niet wezenlijk diepgaander en er gebeurt tenminste nog eens wat! Ooit Tinkie Winkie met een machinegeweer Lala en Po te lijf zien gaan? Nou dan! Aan geluiden van de kleintjes te horen, leven ze zich lekker in in het verhaal.

Kortom – en dat meen ik echt – het is een gezellig en sociaal gebeuren, zo’n bioscoop. Net het verkeer, maar dan nog nèt een klein beetje dichter op elkaar.....

Even snel

Het is woensdagochtend en om een uur of 11 gaan we tante Nelly en Yoke ophalen in hun hotel hier vlakbij.

Gisteravond zijn ze blijkbaar al langsgeweest bij ons maar wij waren naar de nieuwe James Bond film in de bioscoop. Ze hebben een briefje achtergelaten, maar we gaan ze gauw zien.
Nyoman is weer lumpia's aan het maken en ik ga kijken of ik straks een appeltaart kan bakken alhoewel we nog spekkoek, kue mangkok e.d. hebben. Kue genoeg!
Volgende week komt Upe. Dat betekent dat we bijna tot aan onze reis naar België bezoek hebben. Ik vind nie erg!

Peter is op dit moment nog even terug naar een van de stukken grond die we gisteren hebben bekeken, ook om de omgeving een beetje te verkennen.
Zaten ook weer leuke stukken bij. We gaan het weer zien. Op dit moment reken ik nergens meer op.

Dus, ik ga nu snel even douchen en dan een taxi regelen voor tante en nicht om ze op te halen want ik vrees dat onze Toyota veel te hoog is voor tante Nelly. Voor mij is het al een geklim om erin te stappen!
Wordt vervolgd.

Zoals dat blijkbaar af en toe eens moet gaan.....

...zat het ons gisteren niet helemaal mee.

Voor mijn vertrek naar België hadden Stef en ik een perfect stuk grond gevonden, waarvan de eigenaar het graag aan ons gunde. Alles klopte, en ik ben vertrokken in het vertrouwen dat het dan deze keer toch echt zou gaan lukken.

Gisteren (zondag) zouden we er een klap op geven, deze week tekenen bij de notaris en dan aan de slag! Bouwen maar!

Mooi niet dus. Volgens onze tussenpersoon was er weer eens geen sprake van één eigenaar, maar van 5 broers waarvan er 4 accoord waren maar eentje niet – omdat hij geld had binnen gekregen van de verhuur van een ander stuk grond en het nu dus niet nodig had.

Of het waar was of er tussen de eigenaar(s) en de tussenpersoon misschien een probleem was ontstaan met betrekking tot de af te dragen commissie – we weten het niet, maar in ieder geval gaat het niet door en zijn we wéér terug bij af.

Niet getreurd, we hadden voor alle zekerheid contacten met andere mensen niet afgeblazen en gaan dus vrolijk verder – maar op dit stuk hadden we toch echt onze zinnen gezet.

En de auto doet het ook niet. Waarschijnlijk is het niet ernstig, het lijkt er op dat de dynamo de accu niet bijlaadt, maar vervelend is het natuurlijk wel. Vandaag (…….) komt er een monteur naar kijken en de zaak naar ik hoop repareren. Het kan natuurlijk ook morgen worden. Of volgende week.

Wèl weer leuk: Steffie heeft de kokkin van een restaurant / warung in de buurt gevraagd naar het recept van tuturuga, een Menadonees gerecht dat ze daar een keer hebben klaargemaakt. Deze kokkin heeft het haar in het Indonesisch uitgelegd, maar onze Stef vreesde toch dat ze niet alles goed had begrepen.

Niet erg: ze is gisteren bij ons gekomen en heeft voor ons gekookt. Omdat Stef daarbij stond om het te leren, kan zij het nu dus ook. Geweldig toch? En lekker!!

Robrecht is nu bij drie universiteiten aan het inschrijven en bij alle drie in nog eens drie richtingen. Als het nu niet lukt, weten we het niet meer – en hij is nog op tijd, de inschrijvingen sluiten half december. De inschrijvingsformulieren scannen we dus maar in en sturen ze, behalve per post, per e-mail. Omdat de Indonesische post net zo betrouwbaar is als snel: niet dus.

Inmiddels hebben we er al vier afleveringen van Gooische vrouwen opzitten! Wat een trut zeg, de Tante Cor van Martin. En we missen Willemijn. Cheryl wordt per aflevering meer ordinair, Anouk is te ranzig om met blote handen aan te pakken en Claire vinden we steeds leuker worden.

Ja, de belangrijke zaken houden we hier heus wel bij!

Update: de inschrijvingsformulieren van Robrecht zijn weg, Wayan de monteur en ik hebben de auto voorzien van een nieuwe accu want dat was het probleem, vanavond gaan we lekker uit eten en morgen is er een nieuwe dag.

Hij is er!

Onze auto dus. Helemaal heel, gepoetst en keigaaf. Met een stereo erin waarmee je een gemiddelde rave party van geluid kunt voorzien, vet kewle wielen en banden, een geweldig motorgeluid (4,2 liter en zes cilinders in lijn, dat wil wel) en dito benzineverbruik (1 op 4 hebben ze ons uitgelegd, zonder muziek – 1 op 3 met). Als ik er niet in hoef te rijden, is-ie helemaal te gek.

Toen we hem ophaalden heeft Stef ‘m naar de benzinepomp gereden op de Bypass en daar hebben ze hem vol gegooid. Na een minuut of vijf ben ik eens onder de auto gaan kijken of er een benzineplas stond, maar nee hoor. Na nog wat extra tijd was het zo ver. 88 liter, dank u wel. Zoveel heb ik in 4 maanden nog niet in de motor verstookt, dit zal neem ik aan in een week op zijn.

Voordeel is wel, dat 88 liter maar 35 Euro kost.

Maar goed: na het tanken is Stef naar de parkeerplaats bij Jalan Mertasari gereden en toen moest ik achter het stuur. Eerst even oefenen, daarna terug naar huis. Langs Pacific World, waar ik de vorige keer twee auto’s had opgevouwen (zie 4 oktober).

En er stonden er wéér twee te wachten! Stapvoets, hartslag 200, ben ik er langs gekropen. En door naar huis, de smalle binnendoor route waar natuurlijk ook tegenliggers waren. Maar het is gelukt!

In de loop van de komende weken hoop ik van mijn traumaatje af te komen. Stef rijdt (natuurlijk) als een scheermes met deze auto, in een vorig leven is ze waarschijnlijk vrachtwagenchauffeur geweest.

Verder? Verder heeft onze Rob een domper opgelopen, want hij is niet toegelaten op de universiteit van zijn keuze. We vinden dat natuurlijk enorm rot voor hem. Omdat hij (zie zijn eerdere bijdragen) weigerde om over alternatieven na te denken vooraf, moet hij dat nu gaan doen. Heel erg laat, we hopen er het beste van – maar in ieder geval heeft hij nu drie andere universiteiten benaderd, dus wie weet. Hij komt binnenkort wel in de lucht hier met een toelichting; voorlopig heeft hij het ook nog druk met upacara’s, zoals je ziet.











En de Arbowet bestaat hier niet. Zie bijgaande fotoos; deze man heeft nog vriendelijk naar Steffie teruggezwaaid toen ze hem in haar naakte niksje vanuit de badkamer bezig zag met het verwijderen van kokosnoten.


Tenslotte nog een action pic van Elise, bezig met haar kilometer sponsor-zwemmen. Ze heeft er dik een half miljoen (rupiah hoor) mee opgehaald, dat is maarliefst 3,5 cent per meter; in totaal goed voor 100 goede warme maaltijden, bijvoorbeeld.

Overigens is de bewaking van haar school nog zwaarder geworden na de executie van de 3 terroristen die de bom in Kuta hebben geplaatst. Net als bij de hotels etc. Geeft toch wel een prettig gevoel....