The Days After

Goed. Zaterdag, de dag na mijn onfortuinlijke expeditie met de Toyota, heb ik doorgebracht met het regelen van vervangend vervoer voor Yuni (die haar auto langer moet missen – Eka heeft na een weekje de brommer haar auto weer terug), nog even praten met de dames (omdat met name Eka er geen vertrouwen in heeft dat ik haar schade zal betalen) en daarna lekker naar het strand met Steffie en Elise.

O ja: vrijdagavond waren Dolf en Carin, Leo en Martha en Jos bij ons komen eten en we hadden voldoende gespreksstof; ik kwam letterlijk recht uit de werkplaats binnenrennen toen ze er al waren. Wel fijn om het even van je af te kunnen praten. Overigens: op vrijdagavond heeft Elise een hele week school achter haar ruggetje en dan is het beeld op bijgaande foto niet abnormaal. Ze is dan echt "op".

Op het strand is het licht bij mij uitgegaan – Stef en Elise hebben het zeggen ze erg leuk gehad, ik heb alleen maar geslapen. ’s Avonds ook weer.

Zondag hebben we Yuni uitgenodigd bij ons. Ook om te zien of ik haar alsnog een autootje kon aanpraten. Ze weigerde nl. een auto, wilde een brommer als vervangend vervoer en ik vond dat, als je iemands auto aanrijdt, daar gelijkwaardig vervoer voor in de plaats moet komen. Zeker als die persoon juist een buikoperatie achter de rug heeft en daarom nou net met de auto gaat werken.

Dat is een inzichtgevende middag en avond geworden; we hebben van haar buitengewoon veel informatie gekregen over de Balinese manier van kijken naar dingen en hoe anders dat is dan de wijze, waarop wij die dingen zien.

Om te beginnen: de HR manager van het bedrijf waar de dames werkten, wilde de politie erbij halen. Yuni heeft dat voorkomen; dat zou mij veel ellende geven (paspoort innemen, steekpenningen, enzovoort) maar het bedrijf OOK: de auto’s die ik had geraakt, mochten daar helemaal niet staan en met een advocaat erbij had ik de mevrouwen MIJN schade kunnen laten betalen – of eigenlijk het bedrijf, want dat heeft hen gedwongen op straat te parkeren.

Uiteindelijk was dan iedereen veel geld kwijt geweest, nu alleen ik. Maar ik heb dan weer geen ellende met de politie. Allemaal winst! (en wat een ongelofelijk geluk had ik dat er net een Nederlands sprekende Balinese van een hoge kaste betrokken was die het goed met me voorhad! Kans 1 op 4 miljoen......)

Daarnaast – blijkt nu – heb ik kudoos gekregen door een paar dingen die misschien handig zijn om te weten voor jou als je van plan bent om op Bali verkeersongelukken te maken:

- geen negatieve emoties tonen na het voorval
- denken aan de andere partij, en het daarvoor zo goed mogelijk willen regelen
- niet in discussie gaan maar “ja” knikken, meebewegen en ook zo veel mogelijk “ja” doen
- laag profiel: niet hoog van de toren blazen

(eigenlijk de dingen die ik vroeger anderen trainde om te doen in een commercieel klachtengesprek: zo heb ik er ook nog eens wat aan ;-) )

Resultaat van een en ander: een hoop goodwill bij de collega’s van de dames, en (niet onbelangrijk) blijkbaar ook bij de goden want men was het er over eens dat ik in een volgend leven beloond ga worden voor mijn goede gedrag. Kijk - die is vast binnen.

Maar “goodwill”, wat koop ik daarvoor? hoor ik je denken.

Nou: het volgende. In één van de stukjes van februari heb je kunnen lezen dat de banjar, de wijk zeg maar, hier het belangrijkste sociale element is. Als je een probleem hebt als Balinees met je banjar, dan heb je ook echt een probleem. Uit de banjar gegooid worden betekent dat je niet wordt gecremeerd en daarmee is je ziel veroordeeld tot niet meer reïncarneren – het is dan echt voor eeuwig het einde voor je.

Binnen die banjar is de communicatie en samenwerking heel intens. Als Europeaan (buleh) kom je daar nooit tussen – het is jij “tegen” de banjar. Maar hoe meer ze je gaan waarderen, des te makkelijker het wordt. Als toerist heb je daar (omdat je er maar kort bent) geen zicht op, maar als je hier langer woont begint het langzaam toch wel duidelijk te worden.

Dat ongeluk gebeurde in de banjar waar wij willen gaan wonen. En dan is dit “visitekaartje” , hoe ongelukkig (haha) ook, beter dan de confrontatie zoeken.

Dat was ook de reden dat Yuni geen auto wilde van ons – ze heeft haar collega’s verteld, dat ze de motor van Steffie te leen heeft gekregen en dat Stef en ik het nu met één motor moeten doen. Dat geeft goodwill. Niets doen geeft bad goodwill, teveel doen (auto geven) leidt tot jaloezie omdat zij er dan teveel “boven uit steekt” en dat is voor haar en voor ons slecht.

En zo luistert alles hier heel erg nauw; we hebben die zondag talloze voorbeelden gekregen en veel inzicht in de Balinese manier van denken.

Nou ja, veel: voor ons dan, we waren er duizelig van maar weten waarschijnlijk nog steeds minder dan 1% nu. Het is een interessant eiland!

Genoeg hierover. Wat is er verder zo gebeurd?

Maandag nix, dinsdag bracht de eerste zware regenbuien die de natte tijd aankondigen. Steffie en Elise konden buiten douchen zonder douche; Jos heeft ons uitgenodigd bij de onvolprezen Ryoshi (lekker!!) waar we lopend door plassen met kikkers erin naartoe zijn gegaan.

Robrecht zit nog steeds op Sumatra. Hij is daar erg veel afgevallen, ondanks dat hij 5 keer per dag eet. Maar omdat hij ook heel veel doet (onder andere heeft hij met 8 anderen een berg beklommen) zit hij nu onder de 60 kilo. In ieder geval heeft hij het er erg naar zijn zin – Hasron schijnt ook een hele mooie zus te hebben en wij houden ons hart vast.

Stef heeft zich voorgenomen om hem na thuiskomst binnen een dag weer op zijn normale gewicht te krijgen, geloof ik. Appeltaart, ijs, chocola.....het staat allemaal al klaar.

En het is warm. Heel warm. En vochtig. Zitten in de schaduw is genoeg om zwaar te transpireren, mijn polootje kleeft aan me vast. Nyoman staat in de zon te strijken en heeft nergens last van. Hoe bestaat het.

En: Dolf is jarig. En David ook. Namens ons allen: van harte, mannen!